Tỉnh Cầu đơ

Bureaux de la Résidence de Cau-Do

20. Tonkin - CAU-DO - Bureaux de la Résidence

Tòa sứ Cầu đơ

Collection de l'Union Commerciale Indochinoise

*****

De Dap Cau je t'envoie un affectueux bonjour et un bon baiser.

Ton ami

Gửi từ Đáp cầu đến Carpentras, Vaucluse

*****

Tỉnh Cầu đơ

Được vua Minh Mạng thành lập vào năm 1831, tỉnh Hà nội gồm có bốn phủ (préfecture): Lý nhân, Thường tín, Ứng hoà và Hoài đức (phủ Hoài đức có các huyện (district) Từ liêm, Thọ xương và Vĩnh thuận.) Ngày mồng 1 tháng mười 1888, Tổng thống Cộng hoà Pháp ban hành sắc lệnh thành lập Thành phố Hà nội trên phần đất của hai huyện Thọ xương và Vĩnh thuận. Liền sau đó, vua Đồng Khánh ra đạo dụ nhượng hẳn cho Pháp thành Hà nội. Hai năm sau, phủ Lý nhân cũng bị tách ra để lập tỉnh Hà nam. Tỉnh Hà nội, với các đơn vị hành chính còn lại, được đổi tên thành tỉnh Cầu đơ vào ngày mồng 3 tháng năm 1902. Tuy nhiên, tỉnh lị vốn đóng tại huyện Thọ xương đã được dời xuống Phủ lí từ trước, rồi chuyển sang Cầu đơ (huyện Thanh oai, phủ Ứng hoà) ngày 26 tháng chạp năm 1896. Ngày 6 tháng chạp 1904, tỉnh Cầu đơ được đổi tên thành tỉnh Hà đông.

*****

Do Bắc kì nằm dưới sự bảo hộ của Pháp, cho nên ở cấp tỉnh, bên cạnh vị quan đại diện cho bộ máy hành chính của triều đình nhà Nguyễn là Tổng đốc còn có một đại diện người Pháp cai trị gián tiếp, chức vụ của người này là Công sứ (Résident). Tuy nhiên, trên thực tế Công sứ có quyền quyết định mọi việc đại sự ở địa phương.

Tòa sứ (Bureaux de la Résidence) là nơi làm việc của Công sứ Pháp.