NOSTALGIE: O Príncipe Perfeito

D. João II : Príncipe Perfeito
(* 1455 – † 1495)

#673. 200 escudos đúc năm 1995

POLA LEI E POLA GREI *

----------------------------

D. João II

Jean đệ nhị xứ Bồ-đào-nha (João II), còn được mệnh danh là Hoàng tử Hoàn hảo, chào đời ngày mồng 3 tháng ba 1455 tại Lisbonne và mất ngày 25 tháng mười 1495 tại Alvor. Ông là vị vua thứ 13 của Bồ-đào-nha. Jean đệ nhị lên ngôi sau khi cha ông, Alphonse đệ ngũ thoái vị. Tuy nhiên, vào năm 1477, Alphonse đệ ngũ đã giành lại quyền lực, vì thế đến năm 1481, Jean đệ nhị mới lại trở thành quốc vương.
Vị vua này sống ở thời kì nền pháp lí La mã được phục hưng và đặc biệt là Bộ luật Justinien (Le Code de Justinien hay Corpus Juris Civilis) được soạn thảo trong khi chế độ chuyên chế đang ngự trị ở Rome. Tất cả các vua chúa vì thế buộc phải tăng cường quyền lực của họ và Jean đệ nhị cũng là một vị vua chuyên quyền vào thời gian đó.
Lúc còn là hoàng tử, Jean đệ nhị đã theo cha mình tham gia trận mạc ở châu Phi và được cha phong tước hiệp sĩ sau khi chiếm được Asilah (Maroc) vào năm 1471. Ông là người quyết liệt bảo vệ chính sách khám phá Đại-tây-dương do ông bác Infant Don Henri (Infante Dom Henrique) khởi xướng. Jean đệ nhị đặt ưu tiên vào những cuộc khám phá và vào việc tìm con đường biển dẫn sang Ấn-độ. Sau đây là một số sự kiện đã diễn ra lúc ông trị vì :
· 1484 – Diogo Cão phát hiện ra cửa sông Congo và thám hiểm vùng bờ biển Namibie.
· 1488 – Bartolomeu Dias thám hiểm Mũi Hảo-vọng và trở thành người Âu đầu tiên đi đển Ấn-độ-dương từ phía tây.
· 1493 – Álvaro de Caminha bắt đầu quá trình thuộc địa hóa quần đảo Saint-Tomé và Principe ; các đoàn thám hiểm được phái đi về hướng Éthiopie bằng đường bộ dưới sự chỉ huy của Pêro da Covilhã.

Một số những cuộc khám phá của người Bồ-đào-nha dưới thời vua Jean đệ nhị vẫn còn chưa được biết đến. Nhiều thông tin được giữ bí mật vì lí do chính trị và nhiều tài liệu lưu trữ về thời kì này bị hủy hoại trong trận động đất năm 1755. Giới sử gia hiện vẫn còn tranh luận sôi nổi về những khám phá của người Bồ-đào-nha, họ ngờ rằng các nhà hàng hải Bồ-đào-nha đã đến châu Mĩ trước Christophe Colomb. Để chứng minh cho giả thiết này, họ thường xuyên viện dẫn những phép tính chính xác về đường kính của qủa đất mà người Bồ-đào-nha đã thực hiện. Hồi cuối thế kỉ XV, nước này có một trường hàng hải, tại đó người ta dạy nghề đi biển, lập bản đồ và toán học, đây cũng là nơi qui tụ các nhà khoa học giỏi nhất thời kì đó. Khi Christophe Colomb tưởng có thể đi tới Ấn-độ bằng tuyến đường phía tây thì Jean đệ nhị đã biết chắc chắn về sự tồn tại của một lục địa nằm giữa châu Âu và châu Á ở bên kia Đại-tây-dương. Những chuyến đi của viên thuyền trưởng bí hiểm Duarte Pacheco Pereira đến hướng tây Cap Vert chắc hẳn quan trọng hơn nhiều so với những diễn giải thông thường. Việc Christophe Colomb khám phá ra châu Mĩ là cội nguồn của những tranh cãi trên vấn đề làm chủ các vùng biển giữa xứ Bồ-đào-nha và xứ Castille (Tây-ban-nha). Chính chuyện ganh đua này dẫn đến việc kí kểt Hiệp ước Tordesilla vào ngày mồng 7 tháng bảy 1494.
Biệt danh Hoàng tử Hoàn hảo về sau mới có và liên quan đến tác phẩm Hoàng tử của Niccolò Machiavelli. Theo quan điểm của tác giá này, Jean đệ nhị thực sự là một vị hoàng tử hoàn hảo. Những người sống cùng thời thì gọi ông vua này là Bạo chúa.